انوشیروان روحانی )متولد ۱ مرداد ۱۳۱۹ در رشت)نوازندهٔ ارگ، پیانو و از آهنگسازان برجسته ایرانی است.
پنجشنبه یکم مرداد ۱۳۱۹ در یک خانوادهٔ هنرمند، در رشت به دنیا آمد. انوشیروان روحانی پس از دو سال که مدّت مأموریت پدرش به پایان رسید، به اتفاق خانواده به تهران آمد و در سه سالگی یک ارگِ بادی دستی برای او خریدند. سپس با راهنمایی پدر و تداوم در راه فراگیری موسیقی، به شکلی پیشرفت کرد که در سن شش سالگی در «جامعه باربد» که به سرپرستی شادروان اسماعیل مهرتاش اداره میشد، برنامههایی اجرا کرد که مورد تشویق مهرتاش و مدعوین قرار گرفت. روحانی در سن ۷ سالگی با راهنماییهای پدر، با نت آشنا شد و در همین اوقات وارد هنرستان موسیقی شد. در هنرستان موسیقی، جواد معروفی تعلیم وی را بر عهده گرفت.
روحانی از این تاریخ به بعد مدارج ترقی را به سرعت طی نموده و با آشنایی که پدر وی با عباس شاپوری داشت به رادیو راه یافت و در ارکستر شاپوری برنامههایی اجرا کرد. در اولین جلسهای که او را جهت اجرای برنامه به رادیو میبرند به علت کوچکی و کوتاهی قد و قامتش، صبحی مهتدی او را روی صندلی گذاشت تا سازش به میکروفن نزدیک شود. اولین تانگویاش را در سن ۶ سالگی ساخت و از سن یازده سالگی عضو روزمزد رادیو شد. تحصیلات آکادمیک موسیقی را در پاریس گذراند و اولین آهنگی که ساخت و در رادیو اجرا شد «اسرار ساز» نام داشت که پوران آن را خواند.
روحانی بیش از ۲۵ سال نداشت که عضو شورای موسیقی رادیو شد و تا آخرین سالی که در آن سازمان فعالیت داشت، این سمت را عهده دار بود. وی از اولین برنامه «گلها» با این برنامه همکاری فراوان داشت و رهبری ارکستر شماره ۸ به عهده او بود.
روحانی در سالهای اخیر در خارج از ایران اقامت دارد و به عنوان آهنگساز و رهبر ارکستر با ارکسترهای معروف جهان همکاری نزدیک دارد، که نشان دهنده تسلط او بر سبکهای جهانی موسیقی از جمله موسیقی کلاسیک است.
او یکی از آهنگسازان معاصر است که بیش از پانصد آهنگ ساختهاست که اکثر آنها از معروفترین آهنگهای زمان خود بودهاند. روحانی در آهنگسازی ویژه فیلم و سینما نیز دارای آثار معروف و ارزندهای میباشد. اولین بار در سال ۱۳۴۶ توسط وی «ارگ» به ایران آوردهشد.
پدرش رضا روحانی مهندس کشاورزی،
در استان گیلان بود که در کار نواختن ویولن و سرودن شعر نیز
تجربیات زیادی داشت. انوشیروان روحانی 3برادر به نامهای
اردشیر، شهرداد، شهریار دارد که آنها
هم در زمینهٔ موسیقی فعالیت میکنند. اردشیر معلم پیانو است، شهرداد آهنگساز و
رهبر ارکستر است -بیشتر آهنگهای «انوشیروان» را وی تنظیم کردهاست و شهریار روحانی
که فارغ التحصیل مدرسه موسیقی «وین» و یکی از چهرههای شناختهشدهٔ موسیقی نوین
ایران است.